Đầu tư trong sideway vốn là bài toán khó với các nhà đầu tư. So với nhà đầu tư theo trường phái tích sản, các trader theo trường phái phân tích kỹ thuật sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi sự “im ắng” khó đoán của thị trường sideway. Thị trường sideway không chỉ yêu cầu trader có khả năng nhận biết sự xuất hiện và kết thúc của nó, mà còn “thử thách” bản lĩnh các trader bằng hàng loạt những sai lầm thường gặp khi giao dịch trong giai đoạn này.
Trong bài viết này, FinPeace sẽ chỉ ra những sai lầm thường gặp của trader khi đầu tư trong sideway. FinPeace tin rằng, tìm hiểu về những lỗi có thể gặp để có sự chuẩn bị kỹ càng chính là chìa khóa làm nên một trader vững vàng trên thị trường chứng khoán.
Thị trường Sideway là gì?
Sideway (dịch nôm na là “đi ngang”) trong chứng khoán là trạng thái giá dịch chuyển (tăng/giảm) không theo một xu hướng nhất định. Tức là giá sẽ chỉ dao động với biên độ vừa phải trong phạm vi được giới hạn bằng hai đường hỗ trợ và kháng cự như hình, không tạo được đỉnh hay đáy mới.
Đường kháng cự (hay ngưỡng kháng cự) là đường nối các điểm đỉnh. Đường hỗ trợ (hay ngưỡng hỗ trợ) là đường nối các điểm đáy. Khi thị trường bước vào giai đoạn đi ngang (Sideway), hai đường này sẽ tạo thành một hình chữ nhật hoặc tam giác nằm ngang.
Đọc thêm: Sideway là gì – Cách nhận biết thị trường Sideway
Thị trường Sideway bắt đầu và kết thúc khi nào?
Dù được gọi là giai đoạn biến động không xu hướng, nhưng nhà đầu tư vẫn có thể xác định được điểm bắt đầu và kết thúc của thị trường sideway một cách khá dễ dàng, cụ thể là:
Thời điểm bắt đầu Sideway
Thông thường, thị trường sideway sẽ xuất hiện ở cuối một xu hướng tăng hay giảm giá. Tức là sau một thời gian biến động dài hạn có xu hướng cụ thể (tăng/giảm), thị trường sẽ bước đến giai đoạn bình ổn giá. Hiện tượng sideway được coi là chính thức bắt đầu khi đường giá chạm mỗi ngưỡng kháng cự và hỗ trợ 2 lần mà chưa “vượt” ra khỏi giới hạn để tạo được đỉnh hoặc đáy mới.
Thời điểm kết thúc Sideway
Sideway sẽ kết thúc khi đường giá tạo vượt ra khỏi giới hạn tạo bởi ngưỡng kháng cự và hỗ trợ. Giao điểm giữa đường giá và ngưỡng kháng cự/hỗ trợ gọi là điểm “breakout”. Nếu đường giá phá vỡ đường kháng cự, thị trường sẽ bước vào giai đoạn đi lên (tăng giá). Ngược lại, nếu điểm breakout nằm trên đường hỗ trợ, thị trường sẽ chuyển từ sideway sang xu hướng đi xuống (giảm giá).
Những sai lầm trader thường gặp khi đầu tư trong sideway
Cố gắng tìm trend (xu hướng)
Là trường phái kiếm lời dựa vào phân tích xu hướng, các trader thường rơi vào thế bất lợi khi thị trường không cho tín hiệu trend rõ ràng. Bởi khi thị trường bước vào giai đoạn sideway, giá cổ phiếu dao động trong biên độ nhỏ, các trader sẽ rất khó kiếm lời dựa vào “sóng” như các giai đoạn khác. Nhiều trader khi giao dịch trong sideway thường mắc phải một sai lầm phổ biến, đó là: Cố gắng tìm trend trong sideway. Sai lầm này xuất phát từ nhiều lý do, có thể kể đến như: Không biết thị trường đang rơi vào sideway nên nghĩ rằng bản thân chưa đủ “nhạy” thì mới không nhìn ra “sóng”, hoặc mắc phải bẫy tâm lý, biết thị trường đang sideway nhưng bị xao lãng bởi nhiều nguồn tin tức dự báo thị trường,…
Cố gắng phán đoán hoặc nghe phán đoán từ người khác để tìm trend khi đầu tư trong sideway có thể dẫn trader đến những quyết định mua – bán sai lầm, gây thua lỗ, ảnh hưởng đến tài sản và cả tâm lý của nhà đầu tư.
Bị đánh lạc hướng bởi false breakout (điểm đột phá giả)
Khi thị trường bước vào giai đoạn sideway, giá cổ phiếu sẽ không biến động theo bất kì xu hướng tăng/giảm nào và chỉ giới hạn trong phạm vi hai đường kháng cự – hỗ trợ. Tuy nhiên, đôi lúc trong sideway sẽ xảy ra trường hợp false breakout, tức là khi giá của một cổ phiếu đột nhiên vượt ra khỏi giới hạn này. False breakout thường diễn ra trong khoảng thời gian rất ngắn rồi trả thị trường về lại trạng thái sideway.
False breakout khiến nhiều trader cho rằng thị trường đã hết sideway và bước vào một chu kỳ mới, khiến họ lập tức đặt lệnh giao dịch bởi lầm tưởng tín hiệu mua – bán đã quay trở lại. Khi false breakout kết thúc và giá quay lại phạm vi kháng cự – hỗ trợ, phán đoán sai lầm này của trader khi đầu tư trong sideway sẽ khiến họ phải đối mặt với thua lỗ.
Theo lý thuyết DOW – lý thuyết nền tảng của các trader sử dụng phân tích kỹ thuật trong giao dịch chứng khoán, xu hướng sẽ được duy trì đến khi có tín hiệu đảo chiều rõ ràng, có thể được xác định bằng các công cụ như đường kênh giá, đường kháng cự – hỗ trợ, tín hiệu phân kỳ của các chỉ báo kỹ thuật,… Trader cần kiên định và thận trọng trước những tín hiệu thị trường, tránh nhầm lẫn giữa yếu tố gây nhiễu như false breakout với tín hiệu đảo chiều thực sự của thị trường.
Liên tục cập nhật bảng giá, thông tin
Nhiều trader khi đầu tư trong sideway rơi vào trạng thái bất an, coi việc liên tục kiểm tra bảng giá và săn lùng mọi nguồn thông tin có khả năng đưa ra dự báo thị trường là phương án đối phó với giai đoạn này của thị trường. Tình trạng này thường xảy ra với những trader chưa thành thạo việc sử dụng các công cụ xác định điểm bắt đầu và kết thúc sideway, hoặc không kiên định với chiến lược mua bán trong sideway của mình.
Nhiều trader dành rất nhiều thời gian “bám bảng”, theo dõi sát sao từng biến động nhỏ để chờ một cú bật của giá mà không biết điều đó là không thể khi thị trường đang ở giai đoạn sideway. Việc trader liên tục cập nhật giá cổ phiếu và thông tin thị trường không giúp sideway nhanh kết thúc, ngược lại còn đẩy trader vào bẫy tâm lý FOMO, FOBI khi thị trường “lặng sóng”. Chưa kể, nếu thông tin trader tiếp nhận không được “lọc” qua hệ thống kiến thức và kinh nghiệm đầu tư trong sideway, trader sẽ dễ đưa ra những quyết định mua bán sai lầm trước những biến chuyển không đáng kể của thị trường.
Không có chiến lược mua bán riêng cho giai đoạn sideway
Trạng thái sideway chiếm tới 65% tổng thời gian trên thị trường chứng khoán Việt Nam, do đó, phần lớn thời gian trader giao dịch trên thị trường đều nằm ở giai đoạn sideway. Do thị trường sideway có đặc điểm khác biệt với các xu hướng tăng – giảm, trader hầu như không thể tận dụng được kết quả từ các công cụ hỗ trợ dự báo xu hướng, nên việc thiết lập một chiến lược mua bán riêng khi đầu tư trong giai đoạn này là rất cần thiết và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả đầu tư của các trader.
Nếu không có chiến lược riêng, phù hợp với bản thân và kiên định với chiến lược đó trong suốt giai đoạn sideway, trader sẽ dễ mắc phải một, hoặc một vài sai lầm tai hại khi đầu tư trong sideway được liệt kê trong bài viết này. Việc không có chiến lược riêng cho thị trường sideway sẽ khiến trader khó kiểm soát rủi ro dẫn đến thua lỗ, hao tốn nguồn lực vào những đầu việc không cần thiết và khiến hành trình đầu tư của trader trở nên căng thẳng, mất phương hướng, mất động lực theo đuổi mục tiêu lâu dài.
Không kiểm soát được tâm lý & kỳ vọng
Bên cạnh những sai lầm đến từ việc thiếu kỹ năng và kinh nghiệm, không kiểm soát được kỳ vọng và tâm lý là một sai lầm lớn trader gặp phải khi đầu tư trong sideway nói riêng và đầu tư chứng khoán nói chung. Ngoài hàng loạt những bẫy tâm lý thường gặp trong đầu tư, việc nhà đầu tư không có phương pháp quản trị cảm xúc, xác định giới hạn chịu đựng của bản thân cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả giao dịch của họ.
Trạng thái sideway xuất hiện sau khi thị trường đi qua một chu kỳ lên – xuống dễ xác định, nhà đầu tư cũng vừa trải qua trạng thái cảm xúc rõ ràng: Tích cực (nếu thị trường lên) hoặc tiêu cực (nếu thị trường xuống). Trader nếu không biết mình chuẩn bị bước vào giai đoạn thị trường sideway sẽ không có sự chuẩn bị về cảm xúc, dẫn đến ôm nhiều kỳ vọng về diễn biến tiếp theo của thị trường. Khi đó, rủi ro trader chắc chắn phải đối mặt là thị trường không chuyển biến theo kỳ vọng, dẫn đến tâm lý thất vọng, hoảng loạn, buông xuôi,…Nhiều trader thậm chí còn lựa chọn “thoát” khỏi thị trường, chấm dứt việc đầu tư vì tinh thần kiệt quệ khi đầu tư trong sideway gặp thua lỗ.
Tạm kết
FinPeace tin rằng đầu tư trong sideway chưa bao giờ là công việc đơn giản, kể cả với những trader chuyên nghiệp lâu năm. Bởi không nhà đầu tư nào có thể thắng được thị trường, mà chỉ có thể chuẩn bị thật kỹ lưỡng về kiến thức, tâm lý, kinh nghiệm để thích ứng với từng giai đoạn cụ thể. Mắc sai lầm trong sideway không phải là vấn đề lớn, nếu sai lầm đó khiến bạn nhận ra những bài học đáng nhớ và tầm quan trọng của việc trau dồi kiến thức, kinh nghiệm cho mình.
Với mong muốn đồng hành cùng các trader trên hành trình vững vàng vượt qua mọi tình thái của thị trường chứng khoán, FinPeace đã cho ra mắt ProTrading – khóa học toàn diện về trading, giúp học viên tối ưu hóa và lập kế hoạch giao dịch bằng việc học từ các trader chuyên nghiệp hàng đầu thị trường.
