Rất nhiều người cho rằng, họ phải có một lượng vốn lớn để có thể bắt đầu đầu tư. Thế nhưng trên thực tế, bạn có thể bắt đầu đầu tư chỉ với con số rất nhỏ hàng tháng. Chứng khoán là một loại hình đầu tư phổ biến nhất để bắt đầu, ngay cả khi bạn có một lượng vốn nhỏ. Chính vì vậy, trong bài viết này, FinPeace sẽ đưa ra một số gợi ý để hướng dẫn chơi chứng khoán cho người có số vốn nhỏ.
1, Hai yếu tố cần đảm bảo trước khi đầu tư với số vốn nhỏ
Trước khi hướng dẫn chơi chứng khoán, chúng tôi muốn làm rõ 2 yếu tố quan trọng mà bạn nên đạt được trước khi chính thức bước chân vào hành trình đầu tư.
Xây dựng thói quen tiết kiệm
Khi chơi chứng khoán với số vốn nhỏ, ngoài việc cân đối về số tiền đầu tư, một việc quan trọng khác là xây dựng thói quen tiết kiệm đều đặn hàng tháng. FinPeace luôn đề cao tư duy “Pay Yourself First” – tư duy tự trả tiền cho mình mỗi tháng. Bất kể việc bạn có thể tiết kiệm bao nhiêu, dù chỉ là 200.000, 500.000 hay 1 triệu, hãy bắt đầu xây dựng thói quen tiết kiệm ngay ngày hôm nay. Những khoản tiền tiết kiệm đó bạn có thể tích luỹ để tạo dựng quỹ khẩn cấp – quỹ giúp bạn đối phó với những tình huống khó khăn như tai nạn, thất nghiệp, đau ốm… Sau khi đã có quỹ khẩn cấp, khoản tiền tiết kiệm này có thể trở thành số vốn đầu tư chứng khoán hàng tháng của bạn.
Trả các khoản nợ lãi suất cao
Nợ nần vừa tạo nên áp lực về tâm lý, vừa không giúp tối ưu những khoản tiền mà bạn kiếm được. Vì vậy, trước khi dành tiền để chơi chứng khoán, hãy ưu tiên thanh toán các khoản nợ nần của mình, đặc biệt là những khoản nợ lãi suất cao. Khi đã giải phỏng bản thân khỏi nợ nần, bạn cũng sẽ có tâm lý thoải mái, tự do hơn khi bước chân vào việc đầu tư chứng khoán.
Thẻ tín dụng lãi suất cao có thể có mức lãi suất từ 20% trở nên, một số khoản vay sinh viên có lãi suất trên 10%. Trong khi đó, mức tăng trưởng trung bình của thị trường chứng khoán chỉ là 7 đến 10% (trong những giai đoạn thị trường phát triển ổn định). Chính vì vậy, bạn nên ưu tiên việc giải quyết các khoản nợ càng sớm càng tốt, và hạn chế tối đa việc vay nợ để đầu tư chứng khoán.
2, Phương pháp đầu tư dành cho người có số vốn nhỏ
Với những người đang tìm hiểu những hướng dẫn chơi chứng khoán với số vốn nhỏ, một phương pháp được khuyến khích tìm hiểu là: Systematic Investment Plan – phương pháp đầu tư định kỳ.
Systematic Investment Plan (SIP) là kế hoạch đầu tư có hệ thống, liên tục và định kỳ vào một tài sản nhất định. Dưới đây là một ví dụ về một trường hợp sử dụng phương pháp đầu tư này. A là một sinh viên mới ra trường với khoản lương đều đặn hàng háng là 12 triệu. Ngay sau ngày nhận lương mỗi tháng, A trích ra 2 triệu để đầu tư vào một mã cổ phiếu bất kể thị trường đang lên hay đang xuống. A cứ làm như vậy trong một khoảng thời gian dài.
Như vậy, bạn có thể thấy rằng, với cách đầu tư này, điều bạn cần không phải là một cục tiền lớn, mà là một dòng tiền ổn định hàng tháng. Đồng thời, phương pháp này cũng yêu cầu nhà đầu tư phải đầu tư liên tục trong một khoảng thời gian dài (từ 3 năm trở lên).
Ưu điểm lớn nhất của hình thức này là bạn trung bình được giá đầu vào của khoản đầu tư (dollar-cost averaging). Ví dụ bạn có 100 triệu để đầu tư, thay vì ngay lập tức đầu tư 100 triệu vào một mã cổ phiếu, bạn chia khoản đầu tư đó vào 10 tháng, mỗi tháng đầu tư 10 triệu. Khi dàn trải vốn đầu tư của mình trong 10 tháng, bạn sẽ được hưởng lợi từ giá bình quân mua đầu vào trong vòng 10 tháng đó. Có một vài tháng bạn mua cổ phiếu với giá cao (số cổ phiếu mua được sẽ ít hơn), và tháng kế tiếp bạn mua được cổ phiếu với giá thấp (số cổ phiếu mua được sẽ nhiều hơn)… Nhưng sau cùng, bạn chắc chắn sẽ được hưởng lợi bởi bạn mua được với mức giá trung bình.
Hơn nữa, bạn không cần nhiều tiền, cũng không cần quá nhiều thời gian để đầu tư SIP. Chỉ cần bạn có một dòng tiền ổn định, bạn đã có thể đầu tư theo hình thức này. Bạn cũng không cần dành quá nhiều thời gian mỗi ngày để quan sát thị trường, hay suy nghĩ đắn đo về chuyện mua vào, bán ra. Vì vậy, đây là hình thức đầu tư phù hợp với số đông.
Về nhược điểm, đây là hình thức đầu tư “chậm mà chắc”. Bạn sẽ không thể kỳ vọng nhanh chóng có lợi nhuận lớn từ hình thức này. Việc đầu tư định kỳ cũng chỉ hiệu quả cho những người có thể đầu tư liên tục trong một khoảng thời gian tương đối dài, ít nhất từ hai năm trở lên.
Để bắt đầu với phương pháp này, chúng tôi đưa ra một số hướng dẫn chơi chứng khoán bạn có thể thực hiện:
- Xác định khoản tiền nhàn rỗi mỗi tháng có thể dành cho đầu tư (khoản tiền này cần không ảnh hưởng đến những chi tiêu bắt buộc khác của bạn, và cũng cần là khoản tiền nhàn rỗi đều đặn hàng tháng).
- Tìm hiểu các loại hình đầu tư chứng khoán an toàn, có tiềm năng mang lại lợi nhuận trong thời gian dài. (Lưu ý rằng khi theo đuổi phương pháp này, bạn đang đi theo chiến lược đầu tư dài hạn, chứ không phải hình thức giao dịch ngắn hạn).
Tìm hiểu thêm thông tin tại podcast của chuyên gia Nguyễn Tuấn Anh: Tự do tài chính cần nhiều tiền?
3, Hướng dẫn chơi chứng khoán – Các loại hình chứng khoán phù hợp với người có số vốn nhỏ
Để hướng dẫn chơi chứng khoán cho người có số vốn nhỏ, chúng tôi sẽ gợi ý một số dạng chứng khoán phù hợp để bạn bắt đầu.
Quỹ hoán đổi danh mục ETF (Exchange-Traded Fund)
Quỹ hoán đổi danh mục là gì?
Quỹ hoán đổi danh mục ETF là quỹ mô phỏng lại sự biến động của một chỉ số tham chiếu như chỉ số chứng khoán. Cụ thể, tăng trưởng của quỹ ETF sẽ chính là phần trăm tăng trưởng của thị trường (Có chênh lệch nhưng không đáng kể). Ví dụ, thị trường tăng trưởng 15% thì quỹ ETF cũng tăng 15%.
Là quỹ đầu tư nhưng quỹ ETF còn mang đặc điểm của một cổ phiếu thông thường, tức là được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán. Có 3 loại quỹ ETF phổ biến đó là: Quỹ ETF cổ phiếu, quỹ ETF trái phiếu và quỹ ETF theo ngành.
Ưu – nhược điểm khi đầu tư vào ETF
Về ưu điểm, đầu tư vào quỹ ETF sẽ giúp nhà đầu tư đa dạng hóa được danh mục đầu tư của mình với chi phí và rủi ro thấp. Là loại hình phù hợp với người mới bắt đầu, việc đầu tư vào quỹ ETF không đòi hỏi nhà đầu tư mới phải có hiểu biết chuyên sâu về thị trường hoặc từng cổ phiếu cụ thể. Bên cạnh đó, giá của quỹ ETF bị ảnh hưởng rất ít (không đáng kể) bởi cung cầu, tức là giá sẽ ổn định hơn, nhà đầu tư mới sẽ tiết kiệm được thời gian theo dõi biến động giá của từng loại cổ phiếu.
Về nhược điểm, lợi tức nhà đầu tư thu được từ quỹ ETF sẽ ít hơn so với đầu tư cổ phiếu thông thường, do đây là mức trung bình lợi tức của tất cả các cổ phiếu trong “rổ” ETF. Bên cạnh đó, chi phí quản lý và giao dịch quỹ ETF cũng là một yếu tố các nhà đầu tư nên cân nhắc, vì chi phí này có thể tăng do tính thanh khoản thấp của một số quỹ ETF mỏng. Tuy có độ an toàn khá cao, nhưng là loại mô phỏng lại biến động thị trường, nhà đầu tư vào quỹ ETF cũng khó tránh khỏi rủi ro thua lỗ khi thị trường giá xuống, hoặc đầu tư vào quỹ ETF tập trung vào nhóm ngành có khả năng biến động mạnh hơn.
Gợi ý: Lựa chọn an toàn nhất là đầu tư vào quỹ hoán đổi danh mục ETF (Exchange Traded Fund) của nhóm VN30 (30 doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam). Hiện các quỹ ETF mô phỏng chỉ số VN30 được nhiều nhà đầu tư quan tâm là: VFM VN30 ETF, SSIAM VN30 ETF, MAFM VN30 ETF.
Quỹ mở
Quỹ mở là gì?
Quỹ mở (Mutual Fund) là hình thức đầu tư gián tiếp. Các nhà đầu tư góp vốn của mình vào quỹ mở, số vốn này sẽ được các công ty quản lý quỹ đầu tư thay cho người góp vốn. Nói cách khác, đầu tư vào quỹ mở tức là bạn đang ủy thác việc đầu tư cho các chuyên gia của công ty quản lý quỹ mở đó. Hiện nay tại Việt Nam có 3 loại quỹ mở: Quỹ cổ phiếu, quỹ trái phiếu và quỹ cân bằng (Đầu tư cả cổ phiếu và trái phiếu).
Ưu – nhược điểm khi đầu tư vào quỹ mở
Về ưu điểm, do được quản lý bởi đội ngũ chuyên gia nên nhà đầu tư khi rót vốn vào quỹ mở có thể yên tâm về khả năng sinh lời và rủi ro được kiểm soát tốt. Quy trình đầu tư cũng được đơn giản hóa nhờ sự hỗ trợ của công ty quản lý quỹ, tiết kiệm thời gian cho nhà đầu tư. So với các loại quỹ khác, quỹ mở có tính thanh khoản cao, nhà đầu tư có thể dễ dàng gia nhập quỹ mở với số vốn tối thiểu chỉ từ 1 triệu đồng và thực hiện mua bán dễ dàng bất cứ khi nào có nhu cầu.
Về nhược điểm, quỹ mở giống quỹ ETF ở điểm đều không cho lợi nhuận cao bằng đầu tư cổ phiếu. Dù có độ an toàn cao nhưng không có nghĩa là quỹ mở sẽ là phương án tránh được hoàn toàn các rủi ro trên thị trường đầu tư. Bên cạnh đó, việc ủy thác hoàn toàn cho công ty quản lý quỹ mở đồng nghĩa với việc nhà đầu tư không có quyền quyết định với đồng vốn của mình, bởi mọi quyết định đầu tư sẽ do công ty quản lý quỹ thực hiện.
Gợi ý: Bạn có thể tham khảo quỹ mở của những tổ chức tài chính uy tín trên thị trường, ví dụ như quỹ mở VCBF, quỹ mở VNDIRECT, quỹ mở VinaCapital, quỹ mở SSI,…
Cổ phiếu bluechip
Cổ phiếu bluechip là gì?
Cổ phiếu bluechip là cổ phiếu được phát hành bởi những công ty lớn và có uy tín trên thị trường. Các công ty này thường phát triển rất tốt và đi đầu trong một lĩnh vực kinh doanh cụ thể. Do đó, cổ phiếu những công ty này phát hành thường mang đến lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư và có sự ổn định trong nhiều điều kiện thị trường hơn các loại cổ phiếu khác.
Một cổ phiếu được gọi là bluechip nếu doanh nghiệp phát hành thỏa mãn được những điều kiện như:
– Lâu đời, có hoạt động tài chính tốt
– Vốn hóa lớn
– Lịch sử tăng trưởng của cổ phiếu bền vững
– Có các chỉ số đánh giá nằm trong các chỉ số cổ phiếu 500 của Standard and Poor, Dow Jones Industrial Average và Nasdaq 100 (Chỉ số đo lường 100 công ty phi tài chính lớn nhất trên thị trường được niêm yết trên sàn giao dịch Nasdaq)
– …
Ưu – nhược điểm của cổ phiếu bluechip
Về ưu điểm, cổ phiếu bluechip là sản phẩm thích hợp để bắt đầu đầu tư và nắm giữ lâu dài bởi sự ổn định bất chấp điều kiện thị trường của chúng. Cổ phiếu bluechip có độ an toàn cao dựa vào tiềm lực vốn hóa lớn của công ty phát hành, sự tăng trưởng bền vững của công ty và chế độ chi trả cổ tức hấp dẫn. Mức cổ tức cao hơn lãi suất cơ bản sẽ bù đắp được sự trượt giá của đồng tiền. Bên cạnh đó, nhà đầu tư có thể tiết kiệm được thời gian tìm hiểu bởi danh sách các cổ phiếu bluechip trên thị trường tại mọi thời điểm đều có thể được tìm kiếm dễ dàng.
Về nhược điểm, giá của cổ phiếu bluechip thường khá cao so với thị trường vì chúng thuộc các công ty đầu ngành và tăng trưởng ổn định. Sự ổn định này cũng là lí do cổ phiếu bluechip khó cho các nhà đầu tư một mức lợi nhuận đột phá trong thời gian ngắn. Nhà đầu tư muốn hưởng lợi nhuận tối ưu từ cổ phiếu bluechip cần xác định sẽ giữ loại cổ phiếu này trong thời gian dài.
Gợi ý: Mã cổ phiếu của top 30 doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam hoặc của top 5 doanh nghiệp hàng đầu mỗi ngành hàng.
4. Tại sao bạn nên bắt đầu đầu tư ngay hôm nay
Với phương pháp SIP mà chúng tôi gợi ý ở trên, bạn có thể bắt đầu ngay khi có một dòng tiền ổn định và cao hơn mức sinh hoạt tối thiểu. Bạn bắt đầu càng sớm, thành quả bạn đạt được sẽ càng cao vì ngoài lợi nhuận đầu tư, bạn còn tận dụng được sức mạnh của lãi suất kép. Albert Einstein cũng từng nói về lãi kép như sau: “Lãi suất kép là kỳ quan thứ 8 trên thế giới. Người nào hiểu được nó thì sẽ kiếm được tiền, còn những ai không hiểu về nó thì sẽ phải trả giá cho nó”.
Ví dụ, một nhà đầu tư mỗi tháng đầu tư đều đặn 1 triệu VNĐ, sau 30 năm, với mức lợi nhuận giả định là 12%, họ sẽ đạt được 3,49 tỷ VNĐ. Kết quả họ đạt được không phải vì họ có rất nhiều tiền để đầu tư, mà là vì họ xây dựng được thói quen dành riêng một khoản tiền cố định mỗi tháng để đầu tư.
Vì vậy, nếu như bạn đang không có một khoản vốn rất lớn, đừng coi đó là rào cản đến với đầu tư. Bạn có thể bắt đầu ngay ngày hôm nay trong khả năng của riêng bạn. Có thể là 1 triệu, thậm chí là 500 nghìn hoặc thấp hơn, miễn là bạn bắt đầu ngay và kiên trì xây dựng thói quen trong một khoảng thời gian dài.
Ngoài ra, để hành trình đầu tư của bạn có thêm định hướng, bạn cũng nên tham gia các khoá học bài bản, chất lượng về đầu tư. Đầu tư vào bản thân cũng là khoản đầu tư tin cậy và đáng giá nhất. Trong các khoá học của FinPeace, học viên sẽ được học những kiến thức chắt lọc và bài bản nhất về đầu tư chứng khoán, được hướng dẫn cách xây dựng kế hoạch giao dịch phù hợp với tình hình tài chính và phong cách của từng học viên, được hỗ trợ bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Sau khoá học, các học viên đều có thể tự tin giao dịch, vững vàng ngay cả trong những giai đoạn thị trường căng thẳng nhất.
