Học chơi chứng khoán từ phương pháp đầu tư CANSLIM của William O’Neil

Khởi điểm là một nhà môi giới chứng khoán hàng đầu, Willam O’Neil được giới đầu tư lâu năm trên thế giới biết đến là một nhà đầu tư đại tài. Ông là người sáng lập tạp chí Investor’s Business Daily, và là người sáng lập phương pháp nổi tiếng CANSLIM. Những người đang học chơi chứng khoản sẽ học được rất nhiều từ phương pháp này. 

Trong bài viết này, FinPeace sẽ giới thiệu đến bạn hành trình đầu tư của William O’Neil, cũng như cụ thể về phương pháp CANSLIM nổi tiếng này.

William O’Neil: Tiểu sử ngắn gọn

Là một trong những nhà đầu tư lỗi lạc, dưới đây là một số thông tin nổi bật về William O’Neil là những người đang học chơi chứng khoán nên biết. 

William O’Neil là ai?

William J. O’Neil là một nhà đầu tư, nhà môi giới chứng khoán và tác giả nổi tiếng. Ông được biết đến là một trong những nhà đầu tư đầu tiên đưa máy tính vào quá trình nghiên cứu và ra quyết định đầu tư của mình. O’Neil cũng là người thành lập ấn phẩm đầu tư có ảnh hưởng Investor’s Business Daily.

O’Neil đã xuất bản cuốn sách được đánh giá cao và đáng đọc với những người đang học chơi chứng khoán: cuốn Làm giàu từ chứng khoán ( How to Make Money in Stocks) và 24 Bài Học Sống Còn Để Đầu Tư Thành Công Trên Thị Trường Chứng Khoán (24 Essential Lessons for Investment Success).

Hành trình đến với đầu tư chứng khoán của William O’Neil

William J. O’Neil sinh ngày 25 tháng 3 năm 1933 tại Thành phố Oklahoma. Những năm đầu, thói quen tài chính của ông bị ảnh hưởng bởi cuộc Đại suy thoái. Ông học ngành kinh doanh tại Đại học Southern Methodist và nhận bằng cử nhân năm 1955 trước khi phục vụ trong Lực lượng Không quân Hoa Kỳ.

O’Neil bắt đầu sự nghiệp môi giới chứng khoán vào năm 1958 trong công ty Hayden, Stone, & Co. tại Los Angeles. Trong khi xây dựng danh sách khách hàng và danh mục đầu tư, ông nhận thấy rằng phân tích dữ liệu là chìa khóa thành công trong đầu tư. Năm 1963, ông thành lập Công ty William O’Neil, một công ty phát triển cơ sở dữ liệu chứng khoán hàng ngày được vi tính hóa đầu tiên trên thế giới, theo dõi hơn 70.000 công ty trên toàn thế giới. Đến năm 30 tuổi, anh là người trẻ nhất mua được một chỗ trên Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE).

Những thành tựu quan trọng mà William O’Neil để lại cho thị trường chứng khoán

Trong hành trình đầu tư của mình, O’Neil không chỉ làm giàu cho bản thân, mà còn để lại nhiều giá trị tri thức cho thị trường chứng khoán:

• Phương pháp CANSLIM

Sử dụng cả phân tích cơ bản và phân tích dữ liệu, O’Neil đã xây dựng chiến lược CANSLIM – một phương pháp chọn lọc cổ phiếu để đầu tư bao gồm 7 đặc điểm xác định (phương pháp này sẽ được FinPeace làm rõ trong phần tiếp theo).

• Daily Graph

William O’Neil đã xây dựng Daily Graphs (Biểu đồ hàng ngày) vào năm 1972 như một cuốn sách in các biểu đồ chứng khoán được giao hàng tuần đến những người đăng ký mua. Các biểu đồ này cung cấp cho các nhà đầu tư cá nhân nguồn thông tin chất lượng như từ các công cụ nghiên cứu của các quỹ lớn. Daily Graphs nhận được sự ủng hộ lớn nhờ sự rõ ràng trong thông tin và cách thiết kế. Biểu đồ này vừa được xây dựng dựa trên phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật, và nhấn mạnh vào 7 yếu tố nền tảng của phương pháp CANSLIM.

• Tờ Investor’s Business Daily

Năm 1984, ông cho ra mắt tờ Investor’s Daily, một tờ báo kinh doanh quốc gia. Sau đó, tên tờ này được đổi thành Investor’s Business Daily (IBD). IBD cung cấp công cụ, nghiên cứu, các sản phẩm nghiên cứu độc đáo dành cho nhà đầu tư. Tính đến năm 2021, IBD đã có số lượng phát hành hơn 100.0000 và trang web của nó thu hút 2,9 triệu người truy cập mỗi tháng

Phương pháp đầu tư CANSLIM dành cho người học chơi chứng khoán

Triết lý đầu tư chủ chốt của O’Neil là tìm kiếm các cổ phiếu tăng trưởng có tiềm năng tăng giá nhanh nhất từ tư thời điểm mua vào. Phương châm của ông là: mua cổ phiếu tốt, bán cổ phiếu xấu. CANSLIM là sự kết hợp của cả hai phương pháp phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật, bao gồm 7 đặc điểm để những người học chơi chứng khoán tham khảo nhằm chọn được cổ phiếu tốt nhất.

Đây là phương pháp được William O’Neil đúc kết sau khi thực hiện nghiên cứu hơn 600 công ty thành công vang dội từ năm 1950 đến 2000.

1, Current Quaterly Earnings Per Share – Lợi tức trên cổ phần quý hiện tại

Chỉ số đầu tiên mà O’Neil đánh giá là quan trọng là lợi nhuận trên mỗi cổ phần (Earning Per Share – EPS) trong quý gần nhất. Hệ thống CANSLIM cho rằng, một công ty làm ăn hiệu quả cần có tỷ lệ tăng trưởng EPS không dưới 18-20%. Đồng thời, sau khi đã xác nhận rằng công ty này có thu thập tăng trưởng tốt, hãy kiểm tra chỉ số này của các công ty khác trong cùng ngành. EPS của nhiều công ty cùng ngành tăng thì có thể xác nhận rằng ngành đó đang phát triển mạnh.

2, Annual Earning Increases – Tăng trưởng lợi nhuận hàng năm

Giống như các nhà đầu tư tích sản, phương pháp CANSLIM phù hợp với những người có tư duy rằng: đầu tư là việc sở hữu một phần của doanh nghiệp, vì vậy cần lựa chọn những công ty có tiềm năng phát triển lâu dài. Vì vậy, CANSLIM ưu tiên lựa chọn các công ty có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận hàng năm (EPS hàng năm) trong phạm vi 25 đến 50% trong ít nhất 5 năm trở lại.

3, New Products, New Management, New Highs – Sản phẩm mới, quản lý mới, mức giá mới

O’Neil cho rằng, một công ty tốt thường trải qua một sự thay đổi cần thiết để thành công hơn, sự thay đổi này diễn ra trong thời gian gần đây. Đó có thể là một đội ngũ quản lý mới, một sản phẩm mới, thị trường mới, mức giá cổ phiếu mới. 95% các công ty ông nghiên cứu (để tìm ra phương pháp CANSLIM) đều đã trải qua sự thay đổi này.

4, Supply and Demand – Cung và cầu

Phương pháp CANSLIM ưu tiên các cổ phiếu có tỷ lệ free float (tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển đổi) thấp. Nói cách khác, đây là những cổ phiếu là chỉ có một lượng hạn chế có sẵn để mua và bán, là cổ phiếu đang trong trạng thía được mua nhiều, thậm chí là khan hiếm nguồn cung.

5, Leader or Laggard – Cổ phiếu dẫn đầu hay cổ phiếu đội sổ

Trong phương pháp CANSLIM, việc phân biệt giữa các công ty đầu ngành và công ty tụt hậu phía sau là rất quan trọng. Nhà đầu tư nên chọn mua các cổ phiếu dẫn đầu, thường là trong top 3 những cổ phiếu tốt nhất trong nhóm ngành đang ở xu hướng tăng.

6, Institutional Sponsorship – Sự ủng hộ của các định chế tài chính

CANSIM đánh giá cao tầm quan trọng của việc cổ phiếu đó đang có ít nhất 3-10 cổ đông là các tổ chức (như các quỹ tương hỗ, ngân hành, công ty bảo hiểm,…). Các cổ đông tổ chức thường có một đội ngũ các nhà phân tích chuyên nghiệp để đánh giá chi tiết, vì vậy sẽ rất tốt nếu như chúng ta thấy họ đang sở hữu cổ phiếu và chúng ta xem xét. 

Tuy nhiên, việc có quá nhiều cổ đông tổ chức cũng không tốt. Nếu 70-80% khối lượng lưu hành của một cổ phiếu đang được các tổ chức nắm giữ thì nguồn cung có lẽ đã cạn kiệt.

7, Market Direction – Định hướng thị trường

Khoảng 75-80% cổ phiếu đi theo xu hướng chung của thị trường. Vì vậy, khi lọc cổ phiếu, nhà đầu tư phải nhận ra thị trường đang ở đâu, đang suy thoái hay tăng trưởng. 

O’Neil chia xu hướng thị trường thành 3 giai đoạn:

– Tích luỹ tăng giá: Thời điểm tốt để mua cổ phiếu

– Tăng dưới áp lực bán: Cân nhắc đóng vị thế một phần trong trường hợp cổ phiếu có dấu hiệu suy yếu. Chỉ giải ngân với các vị thế mua mở rộng với khối lượng thấp

– Thị trường điều chỉnh: Quản trị rủi ro, gia tăng tỷ lệ tiền mặt trong tài khoản

5 triết lý đầu tư nổi trội của William O’Neil

Trong suốt hành trình đầu tư của mình, William O’Neil có rất nhiều phát biểu, chia sẻ đáng chú ý về phong cách đầu tư. Dưới đây là một vài triết lý nổi trội:

• Cổ phiếu dẫn dắt hàng đầu không phải là cổ phiếu của công ty lớn nhất hay nhãn hiệu nổi tiếng, dễ nhận biết nhất, mà là công ty có tăng trưởng lợi nhuận quý và hàng năm tốt nhất, ROE, lợi nhuận biên, tăng trưởng doanh số cao nhất và hành động giá tích cực. 
• Đừng bao giờ tranh cãi với thị trường. Sức khoẻ và sự bình yên trong tâm hồn bạn quan trọng hơn bất cứ cổ phiếu nào.

Điều này cũng tương đồng với triết lý các khoá đào tạo của FinPeace – giúp bạn tìm thấy sự bình an trong giao dịch. 

• Một trong những nghịch lý vĩ đại của thị trường chứng khoán là cái gì có vẻ đắt thường tiếp tục tăng cao hơn, và cái gì có vẻ rẻ thường rẻ hơn nữa. 
• 90% người tham gia thị trường chứng khoán, kể cả nghiệp dư lẫn chuyên nghiệp, đều ít làm bài tập về nhà.
• Toàn bộ bí mật để chiến thắng trên thị trường chứng khoán không phải là luôn luôn đúng, mà là thua ít nhất khi bạn đã mắc sai lầm.

Về triết lý này, William đã học từ nhà đầu tư khét tiếng Jesse Livermore: “Cách duy nhất để có được bài học thực sự trên thị trường là đầu tư bằng tiền thực, ghi chép chúng và học hỏi từ những sai lầm”.

William O’Neil giải đáp một số câu hỏi của người học chơi chứng khoán

Trong các cuốn sách và và các bài phỏng vấn của mình, William O’Neil đã trả lời một số câu hỏi thường gặp của những người đang học chơi chứng khoán, dưới đây là mốt sô đoạn trích dẫn lại. 

Đâu là thời điểm tốt nhất để đầu tư?

William O’Neil: Bất kỳ thời điểm nào cũng là thời điểm tốt để đầu tư. Thông thường, bạn phải mất trên dưới 2 năm để thực sự hiểu và biết cách đầu tư. Vì vậy, sự khởi đầu là rất quan trọng để hiểu biết biến động thị trường. Bạn không nên đợi đến khi có một công việc hoàn hảo hay ở một độ tuổi nhất định nào đó rồi mới bắt đầu đầu tư. Bạn sẽ nhận thấy rằng, chỉ với một chút can đảm, sự chuẩn bị và lòng quyết tâm thì đầu tư là việc đáng làm.

Nhà đầu tư mới/ người mới học chơi chứng khoán nên làm gì?

William O’Neil: Hãy dành ít nhất một vài giờ hàng tuần để theo dõi những khoản đầu tư và tình hình thị trường. Đồng thời, thận trọng khi nghe ý kiến hay lời khuyên của người khác. Đa số đó chỉ là những quan điểm cá nhân và thường không chính xác.

Bạn nên đăng ký một lớp học để biết cách đọc biểu đồ bởi biểu đồ phản ánh thực tế thị trường chứ không phải các quan điểm cá nhân.

Nhà đầu tư mới nên tránh những loại hình đầu tư nào?

William O’Neil: Là nhà đầu tư mới, bạn nên tránh các lĩnh vực mang tính đầu cơ, như các cổ phiếu giá thấp, giao dịch kỳ hạn, quyền chọn mua hoặc bán cổ phiếu, và các cổ phiếu nước ngoài vì chúng có rủi ro cao và thường biến động.

Như chia sẻ của William O’Neil, “bất kỳ thời điểm nào cũng là thời điểm tốt để đầu tư”. Nếu bạn cứ tiếp tục chờ một thời điểm hoàn hảo, bạn sẽ mãi mãi chậm lại trên hành trình đầu tư của mình. Mỗi người sẽ lựa chọn một phong cách đầu tư riêng phù hợp với mục tiêu tài chính, khẩu vị rủi ro và cá tính của từng cá nhân. Nếu bạn ưu thích phong cách đầu tư dài hạn và an toàn, hãy tham khảo ngay khoá học Tích sản cổ phiếu – Đầu tư thông minh và an nhàn của FinPeace. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về trading, khoá học ProTrading có thể là điều bạn đang tìm kiếm. Các khoá học của FinPeace đều đươc giảng dạy bởi những chuyên gia hàng đầu thị trường, trải qua nhiều chu kỳ thị trường để rút ra được những bài học xương máu, đúc rút lại và chia sẻ cùng các học viên.