Nếu bạn đang học chơi chứng khoán, Warren Buffett là một cái tên không thể bỏ qua. Tính đến ngày 16/8/2022, Buffett sở hữu tài sản giá trị ròng là 106,6 tỷ USD và là người giàu thứ 7 trên toàn thế giới (theo Forbes).
Trong giới đầu tư, ông luôn được ngưỡng mộ bởi khả năng tìm ra những khoản đầu tư sinh lời dài hạn. Chính vì vậy, các nhà đầu tư đều muốn biết chính xác Buffett tìm kiếm điều gì ở một cổ phiếu. Trong bài viết này, FinPeace sẽ cùng bạn trả lời câu hỏi này, và khám phá sâu phương pháp đầu tư của Warren Buffett.
Tỷ phú Warren Buffet: Tiểu sử ngắn gọn
Warren Buffett sinh ra ở Omaha vào năm 1930. Ông bắt đầu quan tâm đến thế giới kinh doanh và đầu tư ngay từ khi còn rất trẻ, trong đó có thị trường chứng khoán.
Năm 11 tuổi, lần đầu tiên Warren học chơi chứng khoán bằng việc mua 3 cổ phiếu của Cities Service Preferred với giá 38 USD/cổ phiếu cho cả mình và chị gái Doris. Ngay sau khi mua cổ phiếu, nó đã giảm xuống chỉ còn hơn 27 USD/cổ phiếu. Warren sợ hãi nhưng quyết định giữ cổ phiếu của mình và bán khi chúng tăng trở lại 40 đô la. Đó là một sai lầm mà anh ông hối hận vì sau đó mã cổ phiếu này đã tăng vọt lên 200 USD. Nó đã dạy cho ông một trong những bài học cơ bản về đầu tư: Kiên nhẫn là một đức tính tốt. Bài học đó vẫn được Warren áp dụng cho đến tận ngày hôm nay.
Buffett bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhân viên kinh doanh đầu tư vào đầu những năm 1950, 6 năm sau đó thì thành lập Buffett Associates. Chưa đầy 10 năm sau, vào năm 1965, ông nắm quyền kiểm soát Berkshire Hathaway (một công ty kinh doanh đa ngành đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ).
Trong suốt lịch sử đầu tư, Warren Buffett là một trong những nhà đầu tư chứng khoán huyền thoại khi có những phiên giao dịch tạo nhiều ấn tượng cho những người mới học chơi chứng khoán. Cụ thể như:
- Năm 1978: Mua 12% cổ phần của Salomon Inc, trở thành cổ đông lớn nhất.
- Năm 1988: Mua 7% cổ phần của Coca-Cola trị giá 1.02 tỷ USD
- Năm 1976: Mua lại 51% cổ phần trị giá 45.7 triệu đô của công ty GEICO, sau nhiều năm giá trị của nó đã tăng lên ít nhất 100 lần so với giá mua.
- Năm 1986 – 2000: Mua lại 18% cổ phần sau sáp nhập của Capital Cities và ABC với giá 517.5 triệu đô. Sau đó bán ra với giá hơn 3.8 tỷ đô, tương đương lợi nhuận hơn 600%.
Vào tháng 6 năm 2006, Buffett công bố kế hoạch quyên góp toàn bộ tài sản của mình cho quỹ từ thiện. Sau đó, vào năm 2010, Buffett và Bill Gates thông báo rằng họ thành lập chiến dịch Giving Pledge để khuyến khích các cá nhân giàu có khác theo đuổi hoạt động từ thiện.
Học chơi chứng khoán từ triết lý đầu tư của Warren Buffett
Về triết lý đầu tư, Buffett đi theo trường phái đầu tư giá trị (value investing) của nhà kinh tế học Benjamin Graham. Các nhà đầu tư giá trị thường tìm kiếm các cổ phiếu có giá trị thấp so với giá trị nội tại của chúng (intrinsic value). Giống như những người săn hàng hiệu, nhà đầu tư giá trị tìm kiếm những cổ phiếu được cho là đang được thị trường định giá thấp, hoặc những cổ phiếu có giá trị nhưng không được đa số những người mua khác công nhận.
Buffett đưa cách tiếp cận đầu tư giá trị này lên một cấp độ khác. Ông không quan tâm đến sự phức tạp của cung và cầu trên thị trường chứng khoán. Ông tập trung xem xét tổng thể từng doanh nghiệp và lựa chọn cổ phiếu dựa trên tiềm năng phát triển của doanh nghiệp đó. Khi lựa chọn một công ty, ông không quan tâm đến việc liệu cuối cùng thị trường chứng khoán có nhận ra giá trị thực sự của nó hay không. Điều ông quan tâm là công ty đó sẽ kiếm tiền và tăng trưởng như thế nào với tư cách là một doanh nghiệp.
Triết lý đầu tư này được Warren kiên trì theo đuổi theo nhiều năm qua, ông là người luôn tập trung vào kỷ luật đầu tư của bản thân mà không bị lung lay và bị ảnh hưởng từ biến động của thị trường.
Trong bức thư Warrent Buffett gửi các cổ đông Berkshire Hathaway năm 1996, ông có chia sẻ rằng: “Mục tiêu của bạn trên cương vị một nhà đầu tư chỉ nên đơn giản là mua ở mức giá hợp lý, đầu tư vào ngành kinh doanh mà bạn có thể dễ dàng hiểu được và chắc chắn lợi nhuận sẽ tăng trưởng trong 5,10 và 20 năm tới. Bạn sẽ chỉ tìm thấy một vài công ty đáp ứng được những tiêu chuẩn này, bởi vậy khi tìm thấy, hãy mua lượng cổ phiếu đủ lớn. Bạn cũng phải chống lại những cám dỗ khiến bạn lầm đường lạc lối. Nếu không sẵn sàng để sở hữu một cổ phiếu trong 10 năm, đừng nghĩ đến việc sở hữu nó trong 10 phút”.
Phương pháp đầu tư của Warren Buffett: 6 câu hỏi cần trả lời
Warren Buffett tìm ra những cổ phiếu được định giá thấp bằng cách tự hỏi mình 6 câu hỏi dưới đây. Với những người đang học chơi chứng khoán, hãy nhớ rằng đây không phải những điều duy nhất mà Warren nghiên cứu, mà là một bản tóm tắt ngắn gọn những điều ông ấy tìm kiếm:
1, Công ty có hoạt động ổn định không?
Đôi khi, lợi tức trên vốn chủ sở hữu (return on equity – ROE) được gọi là lợi tức đầu tư của cổ đông. Chỉ số này tiết lộ tỷ lệ mà các cổ đông kiếm được từ cổ phiếu của họ. Buffett luôn xem xét ROE để đánh giá xem liệu một công ty có liên tục hoạt động tốt so với các công ty khác trong cùng ngành hay không.
ROE được tính như sau:
ROE = Thu nhập ròng ÷ Vốn chủ sở hữu của cổ đông
Chỉ nhìn vào ROE trong năm qua là không đủ. Nhà đầu tư cũng như người đang học chơi chứng khoán nên nghiên cứu ROE từ 5 đến 10 năm qua để phân tích hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong quá khứ.
2, Công ty có đang nợ quá lớn hay không?
Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (debt-to-equity ratio D/E) là một đặc điểm quan trọng khác được Buffett xem xét cẩn thận. Đây là một tỷ số tài chính đo lường năng lực sử dụng và quản lý nợ của doanh nghiệp. Buffett sẽ ưu tiên mua cổ phiếu của những doanh nghiệp có khoản nợ nhỏ vì khi đó, lợi nhuận sẽ chủ yếu bắt nguồn từ vốn của cổ đông chứ không phải từ vốn vay.
Với những người đang học chơi chứng khoản, tỷ lệ D / E được tính như sau:
Tỷ lệ Nợ trên Vốn chủ sở hữu = Tổng Nợ phải trả ÷ Vốn chủ sở hữu của Cổ đông
Tỷ số này cho biết quan hệ giữa vốn huy động bằng đi vay và vốn chủ sở hữu. Tỷ số này nhỏ chứng tỏ doanh nghiệp ít phụ thuộc vào hình thức huy động vốn bằng vay nợ; có thể hàm ý doanh nghiệp chịu độ rủi ro thấp.
3, Biên lợi nhuận có cao không?
Khả năng sinh lời của một doanh nghiệp không chỉ phụ thuộc vào biên lợi nhuận tốt, mà còn là sự tăng liên tục của biên lợi nhuận đó. Biên lợi nhuận được tính theo tỷ lệ phần trăm, tức là lấy lợi nhuận ròng chia cho tổng doanh thu, rồi lấy con số tỷ lệ này nhân với 100 thì ra số tỷ lệ phần trăm. Để xác định xem doanh nghiệp có dấu hiệu tốt về biên lợi nhuận hay không, người học chơi chứng khoán cần nhìn lại chỉ số này trong ít nhất 5 năm gần nhất.
Biên lợi nhuận cao cho thấy công ty đang hoạt động kinh doanh tốt. Nhưng nếu có sự tăng liên tục của biên lợi nhuận trong nhiều năm, điều đó chứng tỏ lãnh đạo công ty có khả năng điều hành và quản lý chi phí tốt.
4, Công ty đã trở thành doanh nghiệp đại chúng bao lâu?
Buffett thường chỉ xem xét các công ty đã chào bán cổ phần rộng rãi ít nhất 10 năm. Do đó, hầu hết các công ty công nghệ đã thực hiện IPO trong vòng 10 năm trở lại đây sẽ không lọt vào tầm ngắm của Buffett. Ông ấy nói rằng ông không hiểu cơ chế đằng sau nhiều công ty công nghệ hiện nay và chỉ đầu tư vào một doanh nghiệp mà ông hoàn toàn hiểu.
Một ghi chú nhỏ cho những người đang học chơi chứng khoán: Đầu tư giá trị yêu cầu xác định các công ty đã tồn tại qua thử thách của thời gian nhưng hiện đang được định giá thấp trên thị trường chứng khoán.
5, Sự phát triển của công ty phụ thuộc vào háng hoá như thế nào?
Warren có xu hướng né tránh (nhưng không phải tất cả) những công ty có sản phẩm không có nhiều điểm khác biệt với đối thủ cạnh tranh và những công ty chỉ dựa vào một loại hàng hoá như dầu và khí đốt. Với những người mới học chơi chứng khoán, yếu tố này có vẻ hơi cực đoan. Tuy nhiên, đây là là tiêu chí mà Warren coi là quan trọng.
Nếu công ty không cung cấp bất cứ một điều khác biệt so với các công ty khác trong cùng ngành, Buffett sẽ không đánh giá cao công ty và cho rằng công ty ít có khả năng để trở nên khác biệt.
6, Giá cổ phiếu có rẻ hơn giá trị nội tại thực tế không?
Sau khi tìm được cổ phiếu đáp ứng được 5 tiêu chí trên, người học chơi chứng khoán phải tìm cách trả lời câu hỏi cuối cùng này – và cũng là câu hỏi khó nhất. Phát hiện câu hỏi đang bị định giá thấp cũng chính là kỹ năng làm nên thành công của Buffett.
Để kiểm tra yếu tố này, người học chơi chứng khoán cần xác định giá trị nội tại của công ty bằng cách phân tích một số yêu tố như bản như: lợi nhuận, doanh thu, tài sản. Giá trị nội tại của doanh nghiệp thường cao hơn (và phức tạp hơn) giá trị thanh khoản — giá trị của một công ty nếu nó được bán lại ngay ngày hôm nay. Giá trị thanh khoản không bao gồm các giá trị vô hình như giá trị thương hiệu, vì vậy không được trình bày trực tiếp trên báo cáo tài chính.
Khi Buffett xác định giá trị nội tại của toàn bộ công ty, ông sẽ so sánh nó với giá trị vốn hóa thị trường hiện tại của nó, và quyết định xem có nên mua cổ phiếu đó hay không.
Những câu hỏi thường gặp về Warren Buffett
Dưới đây là một vài câu hỏi thường gặp mà những người học chơi chứng khoán thường đặt ra về tỷ phú Warren Buffett
1, Warren Buffett học chơi chứng khoán như thế nào?
Warren là một nhà đầu tư tự thân, tự tìm hiểu và khám phá ra phương pháp đầu tư cho riêng mình. Tuy nhiên, ông có một xuất thân khá đặc biệt. Cha của ông đã có công ty môi giới chứng khoán của riêng mình và cuối cùng trở thành một Nghị sĩ Hoa Kỳ. Điều này cho phép Buffett theo học các trường danh tiếng, chẳng hạn như Đại học Columbia. Cũng từ việc cha ông hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán, ông được tiếp xúc với thị trường chứng khoán từ rất sớm.
2, Warren Buffett giàu lên bằng cách nào?
Warren Buffett trở nên giàu có với giá trị tài sản gia tăng đều đặn trong một thời gian dài chủ yếu nhờ đầu tư. Ông bắt đầu đầu tư khi còn rất trẻ, chính xác là lúc 11 tuổi. Năm 13 tuổi, ông bắt đầu kinh doanh riêng với tư cách là một người bán giấy và nhận tờ tiền boa cho các cuộc đua ngựa.
Khi trưởng thành, ông thành lập công ty của riêng mình và bắt đầu đầu tư vào các công ty mà ông cho là đang bị định giá thấp, nhờ đó thu về lợi nhuận. Ông sẽ tái đầu tư những khoản lợi nhuận này vào nhiều khoản đầu tư hơn và tài sản của ông sẽ tiếp tục tăng lên. Hiện tại, ông đã mua và quản trị Berkshire Hathaway, nơi ông sẽ tiếp tục với chiến lược đầu tư giá trị của mình.
3, Theo Warren Buffet, đâu là khoản đầu tư giá trị nhất?
Bên cạnh việc xác định các cổ phiếu được định giá thấp dựa trên các nguyên tắc cơ bản kể trên, Warren Buffett đã nói rằng khoản đầu tư tốt nhất bạn có thể thực hiện ngay lúc này là đầu tư vào bản thân. Buffett đã nói: “Không gì xứng đáng bằng làm việc để cải thiện các kỹ năng của chính bạn. Đặc biệt, việc tự phát triển các kỹ năng giao tiếp cũng như tích lũy kiến thức liên quan là rất quan trọng trong điều kiện kinh tế đang thay đổi liên tục”.
Với những người mới học chơi chứng khoán, FinPeace tin rằng bạn có thêm nhiều thông tin giá trị từ phương pháp đầu tư của Warren Buffett. Bất kể bạn có ủng hộ quan điểm đầu tư của Buffett hay không, bằng chứng thành quả của ông của điều không thể chối cãi. Điều quan trọng không phải là bạn có nên bắt chước cách Buffett đầu tư hay không, mà là bạn học được điều gì và có thể áp dụng điều gì từ kinh nghiệm đầu tư của Buffett.
